(पान-१साठी)
लोकशाहीर शंतनू कांबळे यांचे निधन
म. टा. वृत्तसेवा, नाशिकरोड
प्रसिद्ध विद्रोही कवी आणि लोकशाहीर शंतनू नाथा कांबळे (वय ४१) यांचे बुधवारी (दि. १३) दुपारी दीर्घ आजाराने नाशिकरोड येथील बिर्ला हॉस्पिटलमध्ये निधन झाले. त्यांच्या पश्चात पत्नी दीपाली आणि मुलगा कनिष्क, वडील नाथा आणि आई लक्ष्मी असा परिवार आहे. गुरुवारी सकाळी नऊ वाजता शंतनू यांच्या पार्थिवावर नाशिक अमरधाम येथे अंत्यसंस्कार केले जाणार आहेत.
सामाजिक विषमतेविरुद्ध शाहिरीच्या माध्यमातून त्यांनी राज्यभर जनजागृती केली. जागर लढाऊ लोककला आघाडी, लोकसांस्कृतिक मंचसह विविध विद्रोही सांस्कृतिक संघटनांनी शंतनू यांच्या निधनाबद्दल दु:ख व्यक्त केले आहे. नक्षलवाद्यांशी संबंध असल्याच्या आरोपावरून २००५ मध्ये त्यांना अटक करण्यात आली होती. परंतु, न्यायालयाने त्यांची निर्दोष सुटका केली होती. मॅट्रिकपर्यंत शिक्षण झालेले शंतनू मूळचे शेटफळे, ता. आटपाडी, जिल्हा सांगली येथील होते. वडील मुंबईत नोकरीस असल्याने ते मुंबईतील वडाळा येथे स्थायिक झाले होते. २००८ साली ते नाशिकमध्ये वास्तव्यास आले. नाशिक-पुणे महामार्गावरील आंबेडकर नगर येथे ते वास्तव्यास होते.
(सविस्तर वृत्त...३)
\Bशाहिरी बाणा काळाच्या पडद्याआड
\Bम. टा. वृत्तसेवा, नाशिकरोड
प्रसिद्ध विद्रोही कवी आणि लोकशाहीर शंतनू नाथा कांबळे (वय ४१) यांचे बुधवारी दुपारी दीर्घ आजाराने नाशिकरोड येथील बिर्ला हॉस्पिटलमध्ये निधन झाले. त्यांच्या पश्चात पत्नी दीपाली आणि मुलगा कनिष्क, वडील नाथा आणि आई लक्ष्मी असा परिवार आहे.
शंतनू मागील काही वर्षांपासून पोटाच्या विकाराने त्रस्त होते. तब्येत बिघडल्याने गेल्या आठवड्यात त्यांना नाशिकच्या बिर्ला हॉस्पिटलमध्ये दाखल करण्यात आले होते.
पाच-सहा दिवसांपासून ते व्हेंटिलेटरवर होते. बुधवारी सकाळी त्यांची प्रकृती अधिकच खालावली आणि दुपारच्या सुमारास त्यांची प्राणज्योत मालवली. लोककवी वामनदादा कर्डक, लोकशाहीर आण्णाभाऊ साठे, शाहीर अमर शेख, शाहीर गवाणकर, शाहीर विलास घोगटे यांच्या प्रबोधनात्मक गितांचा त्यांच्यावर बालपणीच प्रभाव पडल्याने पुढे चालून ते शाहिरीकडे वळले. राज्यभर त्यांनी विद्रोही चळवळीच्या एकीकरणासाठी प्रयत्न केले. कास्ट्राईब कर्मचारी संघटनेच्या नेत्या सुमन वाघ यांचे ते जावई होत.
तीन महिने होते पोलिस कोठडीत
२००५ मध्ये शंतनू यांना नक्षलवाद्यांशी संबंध असल्याच्या आरोपावरून नागपूर पोलिसांनी त्यांना अटक केली होती. रायपूर येथे आदिवासींच्या कार्यक्रमात सहभागी होण्यासाठी गेले असता त्यांना अटक करण्यात आली होती. त्यांना १०० दिवस पोलिस कोठडीत ठेवण्यात आले होते. मात्र, तपासाअंती न्यायालयाने त्यांची निर्दोष मुक्तता केली होती. पोलिसांनी तुरुंगात प्रचंड मानसिक आणि शारिरीक छळ केल्याचा आरोप त्यांनी केला होता. तुरुंगातून बाहेर आल्यानंतर ते अंथरुणाला खिळले होते. त्यातच त्यांना क्षयाची लागण झाली. त्यातून बरे झाल्यानंतर त्यांनी वडाळ्याहून नाशिकला मुक्काम हलवला होता. मात्र, नाशिकमध्ये आल्यानंतरही आजाराने त्यांची पाठ सोडली नव्हती.
सामाजिक विषमतेवरील भाष्यकार
शंतनू अनेक वर्षांपासून विद्रोही सांस्कृतिक चळवळ आणि जातीअंताच्या लढाईत ते अग्रेसर होते. त्यांच्या कविता आणि गाण्यातून ते जातीय अत्याचार, शोषण, आर्थिक-सामाजिक विषमता आणि मानवतावादावर भाष्य करत असायचे. 'दलिता रे हल्ला बोल ना... श्रमिका रे हल्ला बोलं ना...' आणि 'समतेच्या वाटेनं, खणकावत पैंजण यावं तू यावं, तू यावं, तू यावं बंधन तोडीत यावं...' अशी काही त्यांची गीते चळवळीत लोकप्रिय होती. अत्यंत गाजलेला 'कोर्ट' हा सिनेमा त्यांच्या आयुष्यावर बेतलेला होता. ते 'विद्रोही' मासिकाच्या संपादक मंडळावरही होते.
--
कोट
--
विद्रोही चळवळ त्यांचा प्राण होता. सामाजिक विषमतेवर त्यांनी शाहिरी रचली व सादर केली. लोकशाहिची तत्त्वे अंगिकारून वंचितांचे प्रबोधनाचे काम त्यांनी केले. त्यांच्या अवेळी जाण्याने विद्रो चळवळीची मोठी हानी झाली आहे.
-प्रा. गंगाधर आहिरे, साहित्यिक
