jitendra.tarte@timesgroup.com
Twitter : jitendratarte@MT
नाशिक : शासकीय नोंदींनुसार जिल्ह्यातील पेरण्यांनी आतापर्यंत सुमारे ८० टक्क्यांचे लक्ष गाठले असले तरीही मधल्या तीन ते चार आठवड्यांच्या कालावधीत जिल्ह्यात पावसाने उघडीप दिली आहे. परिणामी, खरिपाच्या पहिल्या हंगामात केलेली पेरणी काही तालुक्यांमध्ये संकटात सापडली आहे. ज्या ठिकाणी पावसाऐवजी पाण्याच्या स्त्रोतांवर पिकांनी तग धरला, त्या ठिकाणी आठवडाभरात पाऊस न झाल्यास दुबार पेरणीची नामुष्की अगोदरच लॉकडाउनशी झुंजणाऱ्या बळीराजाच्या गळी पडणार असल्याचे चित्र जिल्ह्यात आहे.
गतवर्षीच्या तुलनेत यंदा पावसाची सुरुवात जोमदार झाली. तत्पूर्वी जिल्ह्याच्या काही भागास निसर्ग चक्रीवादळाने तडाखा दिला होता. मात्र हंगामाच्या सुरुवातीला पावसाने हजेरी लावल्याने अल्पावधीतच पेरण्यांनी वेग घेतला होता. शासकीय नोंदीनुसार जिल्ह्यात सुमारे ५ लाख हेक्टरवरील क्षेत्रात पेरण्या झाल्या असल्या तरीही सुमारे तीन आठवडे ते महिनाभराच्या कालावधीदरम्यान पावसाने उघडीप दिली. परिणामी जिल्ह्यातील चांगले पर्जन्यमान असणाऱ्या निफाडसारख्या तालुक्यांमध्ये शेतकऱ्यांनी विहिरी, बोअरवेलसारख्या पाण्यावर पिके अद्यापपर्यंत कशीबशी तगविली आहेत. यासंदर्भात तारुखेडले (ता. निफाड) येथील शेतकरी वसंतराव खेलूकर यांनी सांगितले, की मधल्या काळात अपेक्षित पाऊस न पडल्याने आमची सोयाबीन, मका ही पिके जळाली आहेत. त्यामुळे पुन्हा पेरणी करण्याशिवाय गत्यंतर नाही.' वडाळीभोई (ता. चांदवड) येथील शेतकरी मनोज आहेर यांनी सांगितले, की बोअरवेल व विहिरीसारख्या स्त्रोतांवर कशीबशी पिके सांभाळली असली तरीही या क्षणासही पावसाची प्रतीक्षा आहे. चांदवड व नजीकच्या नांदगाव, येवला यासारख्या तालुक्यातील पहिल्या पेरणीतील पिके तग धरण्याचे चित्र फारसे आशादायक नाही. लवकर पाऊस न झाल्यास बहुतांश तालुक्यात दुबार पेरणी करावी लागेल. पाटोळा (ता. सिन्नर) या गावातील शेतकरी संदीप खताळे म्हणाले, की सुमारे वीस ते तीस दिवसांपासून पावसाने उघडीप दिली आहे. परिणामी पहिल्या पेरण्या उतरणीस न लागल्याने आता दुबार पेरणीची टांगती तलवार आहे.
चोहोबाजूंनी बळीराजाची कोंडी
दुबार पेरणीच्या संभाव्य संकटास यंदा केवळ पावसाचे लांबणे इतकेच एकमेव कारण नाही. तर या सोबतीला शेतकऱ्यांच्या वाट्याला आलेले बोगस बियाणे, खतांचा झालेला काळाबाजार, पिकांवर खोडकिडीसारखे उद्भवलेले नवीन रोग, पावसावरचे अवलंबित्व, जमिनीच्या पोटातील पाण्याची घटलेली पातळी, खतांची अनुपलब्धता, लॉकडाउनमुळे पिकांचे पडलेले भाव परिणामी भांडवलाची अनुपलब्धता आदी कारणांमुळे सर्वच स्तरांवर बळीराजाची कोंडी झाली आहे.
भात आवणीही संकटात
इतर पिकांसोबतच आदिवासी पट्ट्यात भाताच्या लागवडीनेही वेग धरला होता. काही दिवसांपूर्वींच्या कृषी विभागाकडील नोंदींनुसार १५ ऑगस्टपर्यंत भाताची लागवड शंभर टक्क्यांपर्यंत जाणार असल्याचा दावा केला जात होता. पण आता पावसाने दडी मारल्याने भात आवणीदेखील संकटात सापडली आहे. जिल्ह्यातील पेरण्यांच्या स्थितीमध्ये सिन्नर, मालेगाव, बागलाण, नांदगाव या तालुक्यांमध्ये सुमारे ९० टक्के; देवळा, येवला व निफाड तालुक्यात ८० टक्के, तर कळवण व चांदवड तालुक्यात ७५ टक्क्यांपेक्षा अधिक पेरण्या झाल्या आहेत. पेठ व सुरगाणा तालुक्यात २६ टक्के, नाशिकमध्ये ४३ टक्के, दिंडोरीत ५० टक्के, इगतपुरीत ३९ टक्के तर त्र्यंबकेश्वर तालुक्यात अवघ्या १५ टक्के पेरण्यांची नोंद करण्यात आली आहे.
...
यंदा पावसाचा जोर नाही
गेल्या वर्षाच्या तुलनेत यंदा पावसाचा जोर नाही. गतवर्षी जुलैमध्ये ४५ टक्के पाऊस झाला होता, यंदा मात्र ही नोंद सहा टक्क्यांनी कमी म्हणजे ३८ टक्के इतकी आहे. हे प्रमाण वार्षिक सरासरीच्या तुलनेत अतिशय कमी आहे. यंदा जूनमध्ये सिन्नर, बागलाण, मालेगांव, येवला या तालुक्यांमध्ये सरासरीपेक्षा अधिक पाऊस कोसळला. मात्र पेठ, चांदवड, सुरगाणा आणि त्र्यंबकेश्वर या तालुक्यांनी सरासरीदेखील गाठलेली नाही. जुलै महिन्यात अवघा ४० टक्के पाऊस पडला आहे. जुलै महिन्यात केवळ नांदगांवमध्ये सरासरीच्या पावसाची नोंद झाली. तर जुलै महिन्यात बागलाण तालुक्यातही सरासरीस अपेक्षित पाऊस झाला. मात्र दिंडोरी तालुक्यात अवघा १४ टक्के पाऊस पडला आहे. निफाड, सिन्नर, येवला, नाशिक या तालुक्यांसह आदिवासी पट्ट्यातील त्र्यंबकेश्वर, पेठ, सुरगाणा, कळवण या तालुक्यांमध्ये सरासरीच्या अपेक्षेत निम्म्यापेक्षा कमी पावसाची नोंद करण्यात आली आहे.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
