कंजारभाट जातपंचायतीचा खळबळजनक फतवा
म. टा. प्रतिनिधी, नाशिक
पतीच्या मृत्यूनंतर विधवेच्या चारित्र्यावर संशय घेऊन तिला अग्निपरीक्षा देण्यासाठी प्रवृत्त केले जात असल्याचा खळबळजनक प्रकार उघडकीस आला आहे. नंदुरबार सासर असलेल्या कंजारभाट समाजातील ही महिला सध्या ओझर येथे माहेरी राहत असून, तेथेही तिला जातपंचायत समिती रात्री-अपरात्री त्रास देत असल्याने तिने मदतीसाठी नाशिक जिल्हा ग्रामीण पोलिसांचा दरवाजा ठोठावला आहे.
पोलिसांना दिलेल्या निवेदनात महिलेने म्हटले आहे की, २१ जून २०१३ रोजी तिच्या पतीचे निधन झाले. त्यानंतर ती नंदुरबारमध्येच पतीचे छोटेसे किराणा दुकान चालवून आपल्या दोन मुलांचे पालनपोषण करू लागली. यावेळी तिच्या विवाहीत मावस दिराने तिच्याशी लगट करण्याचा प्रयत्न केला. तसेच तिला लग्नाची मागणीही घातली. मात्र, तिने नकार दिला. त्यानंतर त्याने तिच्या सासू आणि दिराकडे तिच्या चारित्र्याविषयी खोटे आरोप केले. या महिलेच्या मोठ्या दिराने तिला लाथाबुक्क्यांनी मारहाण केली, तर मावस दिराने तिच्याशी अश्लील वर्तन करीत विनयभंग केला. तिने याबाबत नंदुरबारमधील पोलिस स्टेशनमध्ये मारहाण आणि विनयभंगाची तक्रार दिली. घडला प्रकार तिने माहेरकडील मंडळीना कळविला. ते नंदुरबारमध्ये पोहोचले. मात्र तेथील जात पंचायतीने हे प्रकरण पोलिसांऐवजी जात पंचायतीत सोडविण्याचा निर्णय घेतला. या विधवा महिलेचे बाजूच्याच एका तरुणाशी अनैतिक संबंध असल्याचा आरोप सासरकडील मंडळींनी या जातपंचायतींमध्ये केला. या महिलेने आणि त्या तरुणानेही हा आरोप खोटा असल्याचे सांगितले. दोन ते तीनवेळा जातपंचायत बसवूनही या महिलेला येथे न्याय मिळत नव्हता. मुलांच्या शिक्षणाचे नुकसान होत असल्याने तिच्या नातेवाईकांनी तिला नंदुरबारमध्येच राहू देण्याची विनंती सासरकडील लोकांना केली. मात्र ती कलंकीत असल्याने तिला घरात ठेवण्यास सासू आणि दिराने नकार दिला. यावरून पुन्हा वाद झाल्याने तिने पुन्हा पोलिसांकडे धाव घेतली. मात्र, पोलिसांनीही तिला पोलिस स्टेशनमधून बाहेर काढले. ती माहेरी आली. सिडकोतील महिला मंडळाकडे केस दाखल केली. मंडळाने सासरकडील मंडळींना बोलावून तिला पुन्हा सासरी घेऊन जाण्यास सांगितले. सासरी तिला पुन्हा मारहाण होऊ लागली. तिच्यावर अॅसिड फेकण्याची धमकी दिली जाऊ लागल्याने ती पुन्हा मुलांसमवेत माहेरी आली.
ही महिला आता ओझर येथे आई-वडिलांसमवेत राहते. तेथेही जातपंचायतीचे लोक येऊन तिला त्रास देत आहेत. संबंधित तरुणाने गुन्हा मान्य केला असून, त्याने जातपंचायतीकडे दंड भरला आहे. तू कलंकीत असल्याचे सिध्द झाले असून, शिक्षा भोगण्यास तयार रहा, अन्यथा तुला आणि तुझ्या आई-वडिलांना समाजातून बहिष्कृत करू. तुझा सासरकडील घर आणि दुकानावर काहीही अधिकार राहू देणार नाही, असे धमकावले जात आहे. नंदुरबार पोलिसांनी जातपंचायतीमधील पदाधिकाऱ्यांकडून केवळ प्रतिज्ञापत्रे घेतली आहेत. ठोस कारवाई होत नसल्याने ओझर पोलिसांनी याप्रकरणी गुन्हा दाखल करून संबंधितांवर कारवाई करावी, अशी मागणी केली आहे.
चिमुकल्यांनाही अघोरी शिक्षा!
संबंधित महिला दोषी आहे किंवा नाही, हे ठरविण्यासाठी तिच्या मुलाला अग्निपरीक्षा द्यावी लागेल, असे जातपंचायत समितीने तिला सांगितले आहे. शेणाच्या तीनशे गौऱ्यांमध्ये तीन किलोची कुऱ्हाड लाल होईपर्यंत सात दिवस तापविली जाते. सकाळी सातच्या सुमारास मुलाच्या हातावर पाच रूईची पाने ठेवून ती कच्च्या दोऱ्याने बांधली जातात. त्यावर ती कुऱ्हाड ठेवून त्याला सात पाऊले चालण्यास सांगितले जाते. मुलाचे हात भाजले तर संबंधित महिलेवर लावण्यात आलेले आरोप खरे असल्याचे सिध्द होते. हाताला फोड आले नाहीत अथवा ते भाजले नाहीत तर आरोप खोटा असल्याचे सिध्द झाल्याचे मानले जाते. ही महिला दोषी आढळली तर तिला पूर्ण नग्न केले जाते. त्यानंतर तिच्या शरीरावर सव्वा मीटर अत्यंत पातळ आणि पारदर्शक कपडा टाकला जातो. एकाबाजूला गव्हाच्या पिठाचे अर्धा-अर्धा किलोचे नऊ गोळे, तर दुसरीकडे रूईच्या झाडाचे लाकूडही आगीत तापवितात. संबंधित महिलेला एकशे सात पावलांत सात चक्कर मारण्यास सांगितले जाते. सोबत दोन महिला असतात. त्यापैकी एक तिला रूईच्या लाकडाने मारते. तर दुसरी गरम पिठाचे गोळे मारून फेकते. अशा पध्दतीने पापक्षालन होत असल्याचा जातपंचायतीचा समज आहे.
...कोट...
जात पंचायत कायद्याचा मसुदा तयार करण्यात आला असून लवकरात लवकर त्यावर कायदा तयार होणे गरजेचे आहे. जातपंचायतीबाबत ठोस कायदा नसला, तरी पैसे मागितल्यास खंडणीचा, अघोरी शिक्षेबाबत काळ्या जादूबाबतच्या कायद्याचा आधार घेऊन पोलिसांनी गुन्हा दाखल करावा, अशी आमची मागणी आहे.
-कृष्णा चांदगुडे, कार्याध्यक्ष अंधश्रध्दा निर्मूलन समिती, नाशिक
