संकलन ः अरविंद जाधव
--
सावधान, स्वाइन फ्ल्यू बळावतोय!
--
जीवघेण्या स्वाइन फ्ल्यूमुळे २००९ ते १८ ऑक्टोबर २०१७ या नऊ वर्षांच्या कालावधीत नाशिक जिल्ह्यात २९२ बळी गेले आहेत. २०१७ मध्ये ही संख्या ८९ असून, नऊ वर्षांत सर्वाधिक बळी याच वर्षात गेल्याचे दिसते. स्वाइन फ्ल्यूचा फैलाव सहजतेने होत आहे. या पार्श्वभूमीवर स्वाइन फ्ल्यूला अटकाव करण्यासाठी नेमकी काय उपाययोजना राबविणे गरजेचे आहे, यावर टाकलेला फोकस...
--
यंदा स्वाइन फ्ल्यूमुळे ८९ रुग्ण उपचारांदरम्यान दगावले आहेत. यात शहर, जिल्हा, तसेच परजिल्ह्यांतील रुग्णांचा समावेश आहे. २००९ मध्ये प्रथमच स्वाइन फ्ल्यू प्रकाशझोतात आला. साधा फ्ल्यू आणि स्वाइन फ्ल्यू यात फारसा फरक नसल्याने सर्वत्र दहशतीचे वातावरण होते. २००९मध्ये नाशिकमध्ये १२२ जणांना स्वाइन फ्ल्यूची बाधा झाली होती, तर २२ जणांचा बळी गेला होता. तापमानातील बदल आणि व्यक्तीची प्रतिकारक्षमता यावरच स्वाइन फ्ल्यूचा फैलाव आणि रुग्णाच्या मृत्यूची शक्यता अवलंबून असते. दुर्दैवाने यंदा तापमानामुळे स्वाइन फ्ल्यूच्या फैलवास पोषक वातावरण निर्माण झालेले आहे. जिल्ह्यात २००९ ते २०१६ या कालावधीत सर्वाधिक मृत्यू २०१५ मध्ये झाले होते. यादरम्यान नाशिक शहर, तसेच त्र्यंबकेश्वरमध्ये सिंहस्थ कुंभमेळ्याचे आयोजन पार पडले होते. लाखो भाविकांच्या हजेरीमुळे त्या वर्षी स्वाइन फ्ल्यूचा फैलाव मोठ्या प्रमाणावर झाला होता. तब्बल ५०८ नागरिकांना स्वाइन फ्ल्यूची लागण झाली होती, तर ८७ जणांचा मृत्यू झाला होता. यंदा मात्र तशी परिस्थिती नसताना ८९ बळी गेले आहेत.
नाशिकमध्ये २०१७ मध्ये सुरुवातीपासूनच स्वाइन फ्ल्यूचा जोर कायम राहिला. त्यातच शहरासह जिल्ह्यात जोरदार पाऊस झाला. यंदा परतीचा पाऊसदेखील मुसळधार बरसला. ऑक्टोबर हीट फारशी जाणवलीच नाही. सतत कोसळणाऱ्या पावसामुळे हवेत गारवा निर्माण झाला. या वातावरणात एन१एच१ विषाणूंचा प्रसार जोरात झाला. लवकरच थंडीचे वातावरण तयार होईल. थंड वातावरणात स्वाइन फ्ल्यूचा फैलाव आणखी जोरदार होतो. या पार्श्वभूमीवर डिसेंबरपर्यंत मृतांचा आकडा वाढण्याची भीती व्यक्त होत आहे. यंदा स्वाइन फ्ल्यू रोखण्याचे आरोग्य विभागाचे प्रयत्न निष्फळ ठरले आहेत. १४ ऑक्टोबरपर्यंत शहर, तसेच जिल्हा मिळून एकूण ८० हजार ८६२ संशयित रुग्णांची तपासणी करण्यात आली. त्यातील चार हजार ५०५ संशयित रुग्णांना टॅमी फ्ल्यूच्या गोळ्या देण्यात आल्या, तर ८४५ रुग्णांना उपचारांसाठी हॉस्पिटलमध्ये दाखल करण्यात आले. त्यातील ७३१ रुग्णांला उपचारांनंतर सोडण्यात आले, तर ८७ जणांचा मृत्यू झाला.
----
साधा फ्ल्यू अन् स्वाइन फ्ल्यू
स्वाइन फ्ल्यू हा आजार इन्फ्ल्युएंझा एच१एन१ या विषाणूपासून होतो. आजारी व्यक्तीच्या शिंकण्यामुळे आणि खोकल्यामुळे हा आजार हवेतून इतरत्र पसरतो. सर्वसाधारणपणे या आजाराचे स्वरूप सौम्य असते. त्यामुळे सर्वसामान्य नागरिकांनी या आजाराला न घाबरता हा आजार पसरू नये, म्हणून खबरदारी घेतली पाहिजे. कोणताही आजार वाढू नये आणि त्याचा संसर्ग इतरांना होऊ नये, यासाठी वेळेवर उपचार सुरू करणे अत्यावश्यक आहे. सौम्य ताप असेल, तसेच खोकला, घशात खवखव होत असेल, डोकेदुखी, जुलाब आणि उलट्यांचा त्रास होत असेल, तरी स्वॅब अर्थात, थुंकीचा नमुना घेऊन तो प्रयोगशाळेत तपासणीसाठी पाठवावयाची गरज नाही. मात्र, अशा रुग्णाचा जनसंपर्क कमी करावा, तसेच घरातील इतर व्यक्तींशी जास्त संपर्क टाळावा. मागील नऊ वर्षांपासून अस्तित्वात आलेला स्वाइन फ्ल्यू आणि अनेक वर्षांपासून मानवाला लागण होणारा फ्ल्यू यात फारसे अंतर नाही. साध्या फ्ल्यूमध्ये आढळून येणारी सर्दी, खोकला, डोकेदुखी, घसा खवखवणे, अंगदुखी ही सर्व लक्षणे स्वाइन फ्ल्यूमध्ये आढळून येतात. फ्ल्यूची ही सामान्य लक्षणे आढळून आल्यानंतरही उपचारास टाळाटाळ केली की स्वाइन फ्ल्यूची लागण होण्याची शक्यता सर्वाधिक असते. एच१एन१ विषाणू एकदा शरीरात गेला आणि वेळीच उपचार झाला नाही, तर तो नंतर कोणत्याही उपचारास बधत नाही. मानवी शरीरातील प्रतिकारशक्ती महत्त्वाची असते. स्वाइन फ्ल्यू कोणत्याही व्यक्तीला होऊ शकतो. मात्र, त्याने वेळीच उपचार घेतले, तर तो साध्या फ्ल्यूप्रमाणे बराही होतो, असे सिव्हिल सर्जन डॉ. सुरेश जगदाळे यांनी सांगितले. याबाबत बोलताना डॉ. जगदाळे यांनी सांगितले, की स्वाइन फ्ल्यूमुळे मृत्युमुखी पडलेल्या एकूण रुग्णांपैकी १९ रुग्ण हे परजिल्ह्यांतील किंवा परराज्यांतील आहेत. असे रुग्ण उपचारांसाठी आले आणि उपचार करताना मृत्युमुखी पडले. यात सर्वाधिक १५ रुग्ण अहमदनगर जिल्ह्यातील आहेत. जळगाव येथील दोन, धुळे येथील एक, तर मध्य प्रदेशमधील एका रुग्णाचाही त्यात समावेश आहे.
----
वेळेवर निदान, उपचार महत्त्वाचे
स्वाइन फ्ल्यूची लागण कोणत्याही वयोगटातील व्यक्तीस होते. या आजारामुळे लहान मुले, तरुण, तसेच वृद्ध व्यक्तीही मृत्युमुखी पडले आहेत. एच१एन१ हा विषाणू पूर्वी फक्त थंडीच्या कालावधीत आढळून यायचा. आता तो कडक उन्हाळ्यात म्हणजे एप्रिल आणि मेमध्येही अस्तित्वात असल्याचे आढळते. या विषाणूने आपली लाइफ सायकल ज्या पद्धतीने बदलली, त्याच पद्धतीने मानवी शरीराची प्रतिकार क्षमता वाढणे महत्त्वाचे आहे. फ्ल्यू हा जीवघेणा ठरू शकतो, ही मानसिकता आपल्याकडे आढळून येत नाही. त्यामुळे अनेकदा सहजतेने याकडे दुर्लक्ष होते. वास्तविक फ्ल्यू झाल्यानंतर स्वाइन फ्ल्यू होऊ शकतो, हे लक्षात घेऊन नागरिकांनी योग्य ती खबरदारी घेणे अपेक्षित आहे. खासगी अथवा सरकारी सर्वच डॉक्टरांनी स्वाइन फ्ल्यूचे तत्परतेने निदान करणे महत्त्वाचे असल्याचे डॉ. सुरेश जगदाळे यांनी स्पष्ट केले. स्वाइन फ्ल्यू झाल्यानंतर वेळेत उपचार झाले नाहीत, तर रुग्ण मृत्युमुखी पडण्याची शक्यता वाढते.
----
नागरिकांनी घशाला सूज असल्यास, सर्दी झाल्यास, तसेच जुलाबाचा त्रास होत असल्यास आजार अंगावर काढू नये. या आजारात रुग्णांच्या शरीराची प्रतिकारशक्ती महत्त्वाची ठरते. नागरिकांनी सामन्य फ्ल्यूची लक्षणे दिसून आल्याबरोबर वैद्यकीय उपचार घ्यावेत.
-डॉ. सुरेश जगदाळे, सिव्हिल सर्जन
--
प्रतिबंधासाठी अशी घ्या दक्षता...
--
-स्वाइन फ्ल्यू रोखण्यासाठी सतत साबण-पाण्याने हात धुवावेत.
-फ्ल्यू अथवा स्वाइन फ्ल्यू संसर्गजन्य असल्याने गर्दीत जाणे टाळावे.
-स्वाइन फ्ल्यूच्या रुग्णांपासून शक्यतो दूर राहावे.
-खोकताना अथवा शिंकताना तोंडाला रुमाल लावावा.
-भरपूर पाणी प्यावे व पुरेशी झोप घ्यावी.
-प्रतिकार शक्ती वाढविणारा आहार वाढवावा.
-हस्तांदोलन अथवा आलिंगन देणे टाळावे.
-साध्या फ्ल्यूची लक्षणे असल्यास अंगावर काढू नये.
-कमीत कमी लोकांशी संपर्क ठेवावा.
-घराबाहेर पडताना शक्यतो मास्क वापरावा.
-छोट्या आजारासाठीही अंदाजे औषधे घेऊ नयेत.
---
रुग्णस्थितीवर वर्षनिहाय दृष्टिक्षेप
--
वर्ष… संशयित रुग्ण… मृत्यू
२००९…१२२…२२
२०१०…२५४…३९
२०११…१६…१
२०१२…३७…२१
२०१३…३४…१९
२०१४…२२…१०
२०१५…५०८…८७
२०१६…१६…४
२०१७…५१०…८९
---
सरकारी-खासगी संस्थांतील स्थिती
--
संस्था...हॉस्पिटल... रुग्णांची संख्या...मृत्युमुखींची संख्या
१ सरकारी...सिव्हिल हॉस्पिटल...६१....२२
उपजिल्हा रुग्णालये...०...०
२ महापालिका... डॉ. झाकीर हुसेन हॉस्पिटल...१८...०
खासगी हॉस्पिटल्स...४३७...६७
एकूण...................५१६....८९
---
रुग्णांची तालुकावार स्थिती
--
तालुका... रुग्णांची संख्या... मृत्युमुखींची संख्या
बागलाण...९...४
चांदवड...९...४
दिंडोरी...२२...४
कळवण...५...१
सिन्नर...२४...३
निफाड...३१...९
मालेगाव...६...०
देवळा...४...२
पेठ...२...०
येवला...४...१
नाशिक...१९...२
इगतपुरी...६...३
सुरगाणा...०...०
नांदगाव...४...०
त्र्यंबकेश्वर...०...०
एकूण...१४५...३३
---
शहरी भागातील रुग्णसंख्या
--
शहरी भाग... रुग्णांची संख्या...मृत्युमुखींची संख्या
नाशिक महापालिका क्षेत्र...२५७...३०
येवला नगरपालिका....२...०
नांदगाव नगरपालिका...०...०
सिन्नर नगरपालिका...७...१
इगतपुरी नगरपालिका...०...०
सटाणा नगरपालिका...४...१
मालेगाव महापालिका....६...२
मनमाड नगरपालिका...१...०
भगूर नगरपालिका...४...१
त्र्यंबकेश्वर नगरपालिका...०...०
देवळाली कॅन्टोन्मेंट बोर्ड...५...२
एकूण....२८६...३७
---
नाशिकमध्ये उपचार घेणारे परजिल्ह्यांतील रुग्ण
--
जिल्हा... रुग्णांची संख्या...मृत्युमुखींची संख्या
नंदुरबार...२...०
औरंगाबाद...१...०
धुळे...७...१
अहमदनगर...६४...१५
जळगाव...५...२
यवतमाळ...१...०
पुणे....२...०
गुजरात...१...०
मध्य प्रदेश...१...१
बुलडाणा...१...०
एकूण....८५...१९
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
